نگاهی به آیات حقوقی قرآن کریم

تاریخ پخش:  01/03/93

بسم الله الرحمن الرحیم

«الهی انطقنی بالهدی و الهمنی التقوی»

 در دانشکده‌ی حقوق هستیم. خدمت اساتید و دانشجویان حقوق. حدود دو هزار و هفتصد نکته‌ی حقوقی ما از قرآن درآوردیم. کتابی نوشته شده به نام سیمای حقوق در قرآن. این کتاب چون 500، 600 صفحه است چکیده‌اش را اساتید آوردند و یک کتاب درسی در دانشکده قرار دادند. یعنی تفسیر قرآن با نگاه حقوقی و من دیشب فقط آیین دادرسی‌اش را در یادداشت‌هایم دیدم که نکاتی را خدمت شما بگویم. آیین دادرسی در قرآن.

«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم‏»، موضوع: آیین دادرسی. 1- بررسی ادعا. این یک چیز عقلی است. آیه‌اش چیست؟ آیه‌اش می‌گوید: «فَامْتَحِنُوهُنَّ» (ممتحنه/10) اگر مسلمان‌ها به مدینه هجرت کردند، بعد هم خانم‌ها آمدند. برای اینکه ممکن است بعضی از این خانم‌ها، عامل نفوذی باشند یا هر مردی که عامل نفوذی هست می‌گوید: «فَامْتَحِنُوهُنَّ». امتحان کن که این مؤمن هست یا نه؟ یعنی این راست می‌گوید یا دروغ؟ یعنی این باید روشن شود.

1- دوری از سوءظن در امر قضاوت

2- در آیین دادرسی نباید قاضی از اول سوء ظن داشته باشد. نداشتن سوء ظن. این هم یک اصل است. البته کسی پای تلویزیون نگوید چون این بحث بنا است در تلویزیون پخش شود، کسی نگوید: خوب این مربوط به ما نیست، بلند شویم برویم. هرکس هر حرفی بزند، باید بررسی شود. حتی اجازه‌ی بررسی را قرآن به کفار هم می‌دهد.

یک آیه داریم که اگر کافر هستی، به مسلمان ها بگو: آقا من می‌خواهم درباره‌ی دین شما تحقیق کنم. «وَ إِنْ أَحَدٌ مِنَ الْمُشْرِکینَ» اگر یکی از مشرکین، «اسْتَجارَکَ» از تو مهلت خواست، «حَتَّى یَسْمَعَ کَلامَ اللَّهِ» (توبه/6) حرف خدا را بشنود، «فَأَجِرْه‏» به او مهلت بده. یعنی اجازه‌ی تحقیق.

شخصی به نام صفوان بود به پیغمبر نامه‌ای نوشت که دو ماه به من فرصت بده من تحقیق کنم. حضرت فرمود: چرا دو ماه؟ چهار ماه! اجازه‌ی بررسی. 

ادامه مطلب